(tạp chí Heritage Xuân 2012)
Ở Hà Nội nghe nhạc thế nào? Chắc chắn tôi không tin “60 đêm duy nhất” của Tuấn Vũ đầy chật ghế ở Nhà Hát Lớn là đại diện cho “gu” nhạc của người Hà Nội. Càng không phải những sàn diễn quét đèn lazer xanh đỏ đông nghẹt khách trong các night club, với thứ âm nhạc nửa não tình nửa dậm dựt sàn nhảy. Nghe nhạc, với người Hà Nội đích thực – hóa ra lại không diệu vợi trưng trổ, những đôi tai lịch lãm chỉ cần vẻ đẹp nguyên khiết của âm nhạc đích thực.
Khán phòng Ngụy Như Kon Tum ở 19 Lê Thánh Tông năm nay đã bước sang tuổi thứ 106, tòa nhà cổ kính này từng là giảng đường của Đại Học Đông Dương. May mắn sao, sau bao thăng trầm của lịch sử, những nét kiêu sa của kiến trúc Pháp vẫn còn nguyên vẹn. Phía trên cao khán phòng là bức tranh tường hình vòng cung rộng tới gần 80m2 “Ánh sáng trí Tuệ” của họa sĩ Victor Tardieu- người đầu tiên đưa nghệ thuật hội họa Tây Phương vào Việt Nam. Dưới những mảng màu giản dị và nồng nhiệt của bức tranh gần 100 năm, là sân khấu nhỏ sắp xếp tối giản chỉ với màn nhung, vài chùm đèn rọi. Một “góc nghe” đích thực ấm cúng và thân tình, mộc mạc nhưng không kém phần sang trọng lịch lãm – quả là tinh tế khi lựa chọn khán phòng 300 chỗ này làm “không gian âm nhạc” của Hà Nội.
Càng mở rộng Hà Nội, lại càng thiếu nơi chốn để người ta được tận hưởng sống đẹp; may thay, KGAN đã đưa ra đúng điều thèm khát của lớp khán giả khó tính: một không gian văn hóa, để thưởng ngoạn âm nhạc thuần khiết- theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng. Kỹ càng chọn ca sĩ xuất hiện trong từng đêm nhạc, âm thanh, ánh sáng phải chỉn chu ra sao- có thể là chuyện tất nhiên của người làm show chuyên nghiệp. Nhưng từ cái vé đến bandroll phải đẹp, đề nghị người xem phải ăn mặc thanh lịch (yêu cầu vốn dĩ chỉ có trong những đêm cổ điển), đón khách là những chàng trai dáng chuẩn như người mẫu, sảnh chờ lung linh hoa và nến – thì Việt Tú (đạo diễn của KGAN) đã “hiện nguyên hình” là một kẻ duy mỹ. Đã có nhiều danh ca hát ở đây: Tuấn Ngọc, Thanh Lam, Trần Thu Hà, Thu Phương, Tùng Dương…nhưng tôi đồ rằng, khán phòng chật ghế ngay cả trong những đêm nhạc “không danh ca” là vì khán giả bỏ tiền mua vé để được sống trong không gian này, chứ chưa hẳn chỉ vì riêng âm nhạc. Người ta có nhu cầu được thoát khỏi nhịp sống đơn điệu mỗi ngày, được chiều chuộng bản thân trong một nghi lễ của sống chậm và sống đẹp. Tôi nhớ những người Hà Nội xưa, khi nhà có khách hay dịp lễ trọng, bộ quần áo đẹp nhất tủ sẽ được chủ nhân chọn mặc, như một cách thức bày tỏ lòng trân trọng của mình. Khán giả Hà Nội đến với KGAN cũng bằng nghi thức lịch lãm ấy. Đôi khi trước lúc màn nhung mở ra, trước khi âm nhạc cất lên- bạn có thể ngỡ ngàng trước một khán phòng toàn những người mặc đẹp.
Căn cốt của KGAN đương nhiên vẫn phải là âm nhạc, ở đây được “chỉ định” là phong cách acoustic và unplugged. Nghệ sĩ xuất hiện rất gần khán giả, không có effects sân khấu nào để lừa mị người xem, chính sự mộc mạc và chân thực tuyệt đối đã tạo nên những tương tác cảm xúc gọi tên đúng nghĩa là “thăng hoa” và “cống hiến”. Vì thế, với cả nghệ sĩ và khán giả, được sống trong mỗi đêm KGAN đều là một trải nghiệm khó quên. Theo chủ đích dàn dựng của êkip, mọi cá tính “mở đường” dữ dội mấy, đã vào KGAN đều thành đêm “collections”. Toàn hits của ca sĩ, chất lượng đương nhiên ổn định, nhưng với tinh thần tiên phong của Việt Tú – người xem vẫn kỳ vọng KGAN là những gì đương đại hơn nữa.
KGAN có một “người kể chuyện” rất nhuốm màu xưa. Đó là nhạc sĩ Hồ Quang Bình, tóc bạc trắng như tiên ông, nhạc sĩ có dáng vẻ phúc hậu và giọng dẫn chuyện đầy mê dụ. Vì lý gì mà vị trưởng lão Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Hà Nội lại đứng ra làm vai trò MC? Thì đây, chính là mong đợi mang hơi hướm hoài cổ: ông muốn được quay lại thời kỳ rực rỡ và lịch lãm của đời sống âm nhạc Hà Nội, thời kỳ từng tồn tại những salon âm nhạc- là nơi chốn để những tài năng được phát lộ; thời kỳ mà cả nghệ sĩ và công chúng đều nhiệt huyết và hết lòng…
Hà Nội có một điều tuyệt vời: dù bạn vui, bạn buồn, bạn đang yêu hay bạn bị tổn thương, bạn đi đông hay đi đơn…đều có thể tìm được một nơi chốn cho mình. Những “góc Hà Nội” riêng tư và an ủi ấy, giờ đã có thêm một “góc nghe” (dù hơi đắt đỏ). Nơi đó, âm nhạc với sức nhiệm màu chữa lành những vết xước, làm bạn tươi tắn và bừng sáng trở lại. Dù có thể chỉ ngắn ngủi trong vài tiếng đồng hồ, nhưng được thoát khỏi những mệt mỏi đè nặng- đã đủ là kỳ diệu.
Còn tôi, rất muốn vào đêm cuối tuần của tuần cuối tháng, cùng với người tri kỷ của mình sánh vai đến khán phòng cổ kính 19 Lê Thánh Tông, để được thấy những nhạc công chơi nhạc Acoustic, đắm say và đầy ngẫu hứng- như thể hàng đêm họ vẫn được chơi nhạc cùng nhau như thế, với công chúng ruột rà của mình; Để được nghe tiếng hát cất lên với âm thanh đẹp đẽ và trau chuốt nhất…
Normal
0
false
false
false
EN-US
X-NONE
X-NONE
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:”Table Normal”;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:””;
mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt;
mso-para-margin-top:0in;
mso-para-margin-right:0in;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0in;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:”Calibri”,”sans-serif”;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
Việt Tú giữa Đam Mê và Cực Đoan
Quỳnh Tun (thực hiện)
Nếu có một giải thưởng dành cho Đạo diễn của năm, người được vinh danh của 2011 chắc chắn sẽ là Việt Tú. Là tổng đạo diễn của Lễ hội pháo hoa Đà Nẵng, Carnaval biển Nha Trang, Fashion Boulevard, Đẹp Fashion Show 10, chung kết Miss Teen, Live show Hồ Ngọc Hà, Live Concert Tùng Dương, tạo dựng cho Hà Nội một “Không gian Âm nhạc” hằng tháng…có cảm giác năng lượng sáng tạo của Việt Tú như một mỏ quặng thần kỳ, càng khai thác- lại càng đầy thêm.
Trong công việc, Tú vừa là hung thần vừa là phù thủy: khó tính đến cực đoan, duy mỹ đến từng chi tiết nhỏ nhất, điên rồ một cách tỉnh táo, đẩy sự khác biệt trở thành một “chữ ký thương hiệu”…Còn ngoài đời, đạo diễn đắt sô nhất showbiz Việt là một gã trai Hà Nội bảnh bao và đỏm dáng, ưa la cà, ở tuổi 35 tự thấy mình vẫn “ rất dễ bị kích động”.
· Thà sai cái sai của mình…
–Những nghệ sĩ từng làm việc với anh nói rằng, Việt Tú khó tính lắm. Anh cấm đoán người ta cả quyền được băn khoăn…
+Nếu bạn đã đặt ra một cái đích, thì phải đi đến tận cùng đã, đừng có băn khoăn vì như thế có thể cơ hội sẽ qua đi mất. Sự băn khoăn khiến bạn gặp phải những sai lầm đến từ người khác. Với tôi, thà chết vì bảo thủ, sai cái sai của mình còn hơn. Như mình đang đứng trước ngã tư, cứ phân vân giữa các ngả rẽ, có khi chưa kịp chọn đường đúng thì đã bị ô tô đằng sau húc rồi.
-“Sai cái sai của mình còn hơn”, cực đoan thế nhưng anh lại vẫn muốn quyến rũ đám đông. Điều này có mâu thuẫn nhau?
+Bản thân cuộc sống đã là sự mâu thuẫn rồi. Giống như người làm ảo thuật trên chính cuộc đời mình, ta lấy những điều mâu thuẫn trộn lại với nhau, may mắn thì sẽ ra một hỗn hợp gọi thành công. Tôi nghĩ, sự cực đoan cũng là một nghệ thuật sống. Có biết bao người giỏi, nhưng chỉ rất ít trở thành nghệ sĩ lớn. Hãy nhìn tất cả những con người vĩ đại của thế giới, họ sẽ không thể có tầm vóc như thế nếu không đi đến tận cùng sự cực đoan. Chỉ có điều, họ được số đông thừa nhận và đi theo, họ áp đặt được sự cực đoan của mình lên đám đông mà khiến đám đông thấy vui vẻ thoải mái, là vì họ có nghệ thuật sống.
– Để thành công thì phải cực đoan, mà cực đoan quá thì sẽ thất bại. Khó nhỉ…
+Tôi nghĩ phải có trải nghiệm, thậm chí cả thất bại để rút ra được một công thức cho mình. Bạn có đam mê chưa đủ, bạn nghĩ mình làm đúng chưa đủ, mà ngay cả khi bạn làm đúng thật sự cũng chưa đủ. Phải có cách, nó chỉ đến ở trải nghiệm của một người đã từng rất cực đoan, rất nhiều năng lượng không thể kiểm soát. Mà tôi thấy cái người “từng rất cực đoan” đó giống mình, như một cái lò xo được nén hết cỡ, mình có nhiều năng lượng, nhưng khi nó bung ra quá, nó tạo ra hậu quả kinh khủng. Phải tìm cách tiết chế và điều khiển nguồn năng lượng của chính mình. Tôi thấy cuối cùng, sự ổn định mới là cái quan trọng. Tất cả những thứ đẳng cấp trong cuộc sống này đều không thiếu được 2 yếu tố Hay và Bền.
-Và trải nghiệm của quá trình điều tiết cực đoan để thành Việt Tú ngày hôm nay, với anh hình như toàn là may mắn?
+Tôi luôn thực hành mọi luận thuyết trên chính cuộc sống của mình. Bản thân tôi để đến được ngày hôm nay, đã nhiều lần nhận hậu quả đau thương. Hồi trước, tôi nghĩ là mình có quyền và có điều kiện để làm xong một việc, rồi tắt biến điện thoại và mất hút đi đâu đó một thời gian. Nhưng rõ ràng đó không phải chuyện tốt, khi khách hàng có việc, họ không thể tìm ra anh – cách làm việc ấy không ai muốn ở thời điểm này, cho dù anh có là thiên tài! Rồi mọi vòng quay vẫn tiếp tục, cho dù thiếu ai đi nữa. Nếu anh từ chối, họ sẽ tìm đến những nhân tố mới. Rút cục phần thua ở đây thuộc về cá nhân đã từ chối cơ hội để mình làm việc. Nếu anh là người chuyên nghiệp, đã xác định rõ ràng mục đích của mình thì điều đầu tiên là phải làm việc đã.
Tôi nhớ khi nhận lời làm tổng đạo diễn Đẹp Fashion show 10, tôi rất bế tắc ý tưởng. “Đam Mê”- nghe thì hấp dẫn nhưng thể hiện nó như thế nào? Có một thông điệp của Steven Jobs tôi tâm đắc: đôi khi cuộc đời sẽ đập cho bạn một viên gạch, bạn cứ tưởng mình không thể gượng dậy. Nhưng bạn vẫn phải đứng lên, đi tiếp và theo đuổi đam mê của mình, vì không gì tuyệt vời bằng được sống và làm công việc mình yêu thích. Câu chốt rất hay, chỉ có 3 chữ: Đừng Dừng Lại! Tôi đã lấy thông điệp đó làm key của ĐFS. Tôi thấy hình ảnh con người không dừng lại, cho dù bị bươu đầu sứt trán ấy rất giống mình.
· Muốn cực đoan cũng được, nhưng phải dẫn đến thành công
-Việt Tú sẽ là gì nếu thiếu đi vế “ekip của tôi”, một câu thường trực của anh?
+Tôi sẽ chẳng là gì cả. Tất nhiên là tôi tin rằng đằng sau mỗi ekip phải có 1 cái đầu thủ lĩnh, và tôi phù hợp cho vị trí đó. Nhưng tài giỏi như Khổng Minh, ra trận quân yếu thì vẫn thua như thường. May rằng tôi có Ekip như một gia đình, với sức mạnh của một khối thống nhất.
–Anh nói cứ như một người bài xích chủ nghĩa cá nhân ấy nhỉ?
+Tôi theo chủ nghĩa cực kỳ cá nhân! Tuy nhiên, có những thứ nếu đem đặt trên bàn cân logic thông thường, sẽ không bao giờ chúng ta có câu trả lời. Khi tôi quyết định đường chạy của một dự án, tôi lựa chọn đường hướng mình đưa ra phải tốt cho cả êkip chứ không chỉ tốt cho riêng mình. Chúng tôi cùng nhau làm việc, thì phải cùng nhau có mặt trong thành quả.
-Nhiều người tới giờ vẫn giữ quan niệm làm nghệ thuật thì “kỵ” nói chuyện thương mại, vì sợ bị tầm thường đi. Còn anh thì luôn khẳng định những sản phẩm nghệ thuật của mình phải song hành với yếu tố thương mại?
+Tại sao không, khi điều ấy hợp với logic của sự phát triển! Sẽ không có nghĩa lý gì nếu bạn tạo ra một sản phẩm tốt, rất đẳng cấp và tinh tế nhưng lại không bán được, không ai muốn mua – đó là điều đáng buồn nhất. Cho dù bạn có quá yêu nghệ thuật thì vẫn có nhu cầu được thấy sản phẩm của mình được chào đón, có đời sống thực sự của nó.Tôi từng tuyên bố sẽ kiên quyết sẽ đóng lại tất cả những dự án mình làm, nếu như thành công về nghệ thuật không song hành với thành công thương mại. Một trong những ví dụ tiêu biểu là KGÂN. Mặc dù dự án này chưa có thành công thương mại khổng lồ, nhưng nó đã tạo ra thị trường, nó không chấp nhận thói quen xin cho, miễn phí khi thưởng ngoạn nghệ thuật. Thông lệ của KGÂN là mỗi số chúng tôi làm 2 đêm, nhưng số 8 tôi đã cắt đi hẳn 1 đêm. Ekip và ca sĩ có phản ứng rất gay gắt, nhưng tôi nói kiên quyết: Nếu mọi người bán vé được đầy ghế, sẽ có đêm thứ hai. Còn không đồng ý với tôi thì khỏi làm chương trình! Tôi có thể để những bạn bè quen biết đến ngồi chật ghế 2 đêm. Nhưng người bỏ tiền triệu mua vé họ sẽ nghĩ gì khi mình xả vé như thế? Muốn đi đường dài, thì phải giữ thái độ kiên quyết cho dù nó rất “khó chịu” với nhiều người.
-Có vẻ như anh hay đối đầu với ekip, rồi cực đoan dành phần thắng về mình?
+Cứ cho là như thế đi. Nhưng nếu tôi không đúng, thì chỉ sau một lần mọi người sẽ không nghe nữa. Muốn cực đoan cũng được, nhưng kết quả phải dẫn đến thành công, không thể nào lái xe đưa cả ekip đâm thẳng xuống vực rồi bảo rằng mọi người hãy tin cậy mà theo mình.
-Tôi thấy trong KGÂN, các nghệ sĩ thường bị anh áp đặt vào tình thế khác với chính họ. Khoan bàn đến hiệu quả nhé, tôi muốn nói về cái cách anh “át vía” người khác…
+Chúng tôi không dùng sự cực đoan của mình để áp đặt nghệ sĩ, hay ngược lại nghệ sĩ cũng không mang cái cực đoan của mình để áp vào KGAN. Cùng ngồi lại, tính xem có thể làm những gì tốt nhất, đưa ra một câu chuyện và hình ảnh khác với những gì quen thuộc người ta đã biết nghệ sĩ- đó là điều chúng tôi làm. Sau show của Trần Thu Hà, ca sĩ Hồng Nhung có nói với tôi: “Chị đứng xem còn thấy hồi hộp, thấy cảm giác linh thiêng trước khi ra sân khấu, các nghệ sĩ lâu nay bị chai lỳ cảm xúc này rồi”. Được xúc động khi màn nhung mở ra, với cả nghệ sĩ và khán giả- đó chính là trả lời của chúng tôi về việc áp đặt có đúng hay không. Tôi làm việc với nghệ sĩ, luôn cố gắng tìm những góc khuất, những năng lực còn tiềm ẩn của họ. Đơn giản thế này, khi tôi có uy tín và khả năng quy tụ, tôi có thể đề nghị nghệ sĩ những yêu cầu mà bình thường họ không dễ chấp nhận. Nhưng để họ khác đi, lột xác khỏi hình ảnh quen thuộc của mình- thì phải cho nghệ sĩ niềm tin rằng đây là quyết định đúng, và có lợi cho hình ảnh của họ.
· Chỉ sợ nhất là mình làm việc không có đam mê
-Thế còn chính Việt Tú, phải “khác mình” như thế nào để cùng một khoảng thời gian, cùng làm những việc nếu đặt cạnh nhau sẽ thấy chẳng liên quan gì, vì một bên thuần túy là nghệ thuật, một bên đúng nghĩa chỉ là giải trí và thực dụng?
+ Tôi nghĩ thật phí nếu đi khu biệt khả năng, tư duy và sáng tạo của mình. Với một người chuyên nghiệp, không có gì tệ bằng câu trả lời: tôi chỉ làm cái này, tôi không làm cái kia. Một người làm nghề đích thực là họ có kiến thức ở nhiều lĩnh vực, làm được nhiều dạng công việc khác nhau – mà cái gì cũng phải tốt. Điều ấy chỉ làm công việc,cuộc sống và bản thân anh ta trở nên bất ngờ và thú vị hơn. Tại sao lại phải hạn chế bớt năng lượng của mình? Chỉ sợ nhất là mình làm việc không có chút đam mê nào.
-À, có cách phân biệt công việc theo hai kiểu: làm vì chính yêu thích của mình, và làm để kiếm tiền. Nếu ở trường hợp thứ 2, hẳn khó để đam mê được thăng hoa?
+Những chi tiết thể hiện niềm đam mê công việc có thể rất nhỏ, như khi nhân viên của tôi chuẩn bị cho một chương trình, cách các em ấy ép từng cái thẻ thẳng thớm, dán banner thật phẳng phiu, cắt mác chai nước cẩn thận rồi mới đưa cho nghệ sĩ trên sân khấu…đều tỉ mỉ, chu đáo và cẩn thận. Không phải là khách hàng không biết những chi tiết nhỏ như cái đinh bị nhô lên khỏi lớp thảm trải sàn thì mình được quyền làm bừa làm ẩu – chỉ có nghiệp dư mới suy nghĩ như vậy. Tôi nhìn các em ấy làm, thấy phần nào thành quả của mình. Điều đó, có thể được gọi tên là đam mê chứ. Nhỏ hay lớn không quan trọng, quan trọng là mình hãy làm ở mức tốt nhất có thể. Còn với những người đặt lòng tin vào mình- chỉ có một thứ thôi: Thành công hay thất bại. Thành công mới là cách duy nhất để người ta tiếp tục đồng hành với nhau bền bỉ.
-Bây giờ nhìn lại những chuyện như đưa dàn nhạc 150 người lên nóc khách sạn làm show đón giao thừa như năm 2003, anh có thấy mình bị quá khích?
+Không hề! Bởi nếu không có tôi ngày đó, hẳn không có tôi bây giờ. Mỗi thứ đã qua giống như một viên gạch xây nên nền móng của ngày hôm nay. Hoặc là một giả thuyết khác- tôi vẫn luôn quá khích như thế. Chỉ có điều, ngày hôm nay tôi đã biết kiểm soát và điều tiết khối năng lượng của mình để nó bùng nổ an toàn và hiệu quả hơn.
-Từ cuộc sống đến công việc, anh đều khác thường. Phải là một Việt Tú không giống ai- liệu có phải một trong những quan điểm sống của anh?
+ Sợ nhất là những người cứ phải cố gắng sống nô lệ để vừa vặn với hình ảnh người khác nghĩ về họ. Tôi không bao giờ dại dột như thế, cứ phải gồng mình lên là một điều rất khổ. Quan trọng là đầu tiên tôi phải thấy hạnh phúc với cuộc sống của mình, được làm việc mình yêu thích, và những công việc ấy mang lại niềm vui cho người cạnh mình. Hãy thư giãn đi, nếu người ta có nghĩ tôi không phải Việt Tú cũng chẳng sao, họ không thể lấy đi những gì tôi đang có.
(Ảnh trong bài: JUNDAT)
Nguyễn Quỳnh Hương (Quỳnh Tun) 