Không sinh ra để làm xiếc

Báo Daily Mail tuần qua đưa tin: chú voi Raju ở Ấn Độ bị xiềng xích 24/24 trong suốt 50 năm qua, chú thường xuyên bị bỏ đói, nhiều khi phải ăn giấy để cầm cự qua ngày. Nhiệm vụ của Raju là giúp người chủ xin tiền lẻ của khách qua đường. Nhóm chuyên gia của Tổ chức bảo vệ động vật hoang dã Wildlife SOS tới giải cứu Raju, họ đã kinh ngạc vì Raju chảy nước mắt khi họ tháo xiềng cho chú.
Tôi nhớ bài báo về cái chết của chú voi Khăm Bun vào tháng 8.2010, bức ảnh chụp một phụ nữ vòng tay ôm lấy chiếc cổ gày dơ xương và lõng bõng da của chú voi đã chết, bàn chân lở loét mang vết thương sâu vẫn rỉ máu của chú voi giơ lên chới với – như một cú đấm mạnh dội thẳng vào ngực tôi. Khăm Bun bị sập bẫy ở Yok Đôn năm 2006, một cơ quan cao cấp đã tặng chú cho LĐ Xiếc VN. CHú được gửi ở Công Viên Thủ Lệ, ở đó gần một năm Khăm Bun bị xích đứng ở nơi hứng nước tiểu của chuồng voi. Vết thương sơ sơ do trúng bẫy thợ săn ở chân Khăm Bun vì thế nhiễm trùng nặng. Chuyển về LĐ Xiếc, điều kiện chăm sóc sơ sài khiến vết thương của KHăm Bun không được cải thiện. Chị Hà (tôi vẫn nhớ bài báo gọi chị là “mẹ Khăm Bun” ) thương cảm con vật vô tội phải rời rừng xanh mà sống đời giam cầm, nên đã đến nơi nhốt Khăm Bun để trò chuyện và cho chú ăn hàng ngày. Chị Hà xin đưa Khăm Bun trở về với rừng đại ngàn Tây Nguyên – để chú được dẫm chân lên tổ mối, ngâm chân dưới dòng sông Serepôk nước chảy xiết giúp vết thương được rửa sạch. Nhưng Khăm Bun là “quà tặng”, nên không ai dám quyết trả chú lại cho rừng. Sau 4 năm vật vã trong giam nhốt với vết thương không thể lành miệng, Khăm Bun đã lìa đời, với đôi mắt mở kinh ngạc cho chính cái chết tức tưởi của mình, với chân bên trái phù to mủ chảy ròng ròng, hoại tử đến tận khớp vai…

Bạn đã từng đi xem một buổi xiếc thú chưa? Trong sân khấu tròn ấy, những con chó sẽ nhảy dây, khỉ đi xe đạp và gánh nước, gấu đi trên dây, voi thì đứng chụm 4 chân trên chiếc đôn nhỏ, và những con hổ lao qua vòng lửa, sư tử có thể cưỡi ngựa…Bạn có cười thán phục nổi không, nếu biết rằng để thực hiện được hành vi ngược tự nhiên như thế, những con thú đã bị người dạy xiếc tra tấn đến mức tàn bạo? Sử tử và hổ bị bẻ sạch răng nhọn, voi bị nện búa sắt vào đầu, gấu và đười ươi bị gậy bịt sắt nhọn đâm vào thân thể, khỉ bị xiết cổ, cá sấu bị nạo họng…

Trước tự nhiên công bằng, mọi loài đều được cho một sinh mệnh, những con vật phải làm trò vui cho con người vốn thuộc về rừng xanh hoặc sông dài biển rộng, chúng sinh ra không phải để làm xiếc và bị giam nhốt. Một nghiên cứu từ ĐH Oxford kết luận: “không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy các rạp xiếc đóng góp được vai trò gì trong việc bảo tồn động vật. Việc chứng kiến những con thú làm các trò bất thường, không giúp giáo dục và thúc đẩy tình yêu động vật của người xem”. Chúng ta không có lỗi nếu đi xem xiếc, hay ngày chủ nhật dắt con vào vườn thú. Có thể, bạn sẽ không nỡ lòng nói với đứa con thơ ngây rằng vì bị xà xẻo phần ăn, mà những mãnh thú của đại ngàn trông đều tiều tụy đến thảm hại trong những cái lồng nhốt chật chội bẩn thỉu. Bạn sẽ không nỡ làm con đau lòng khi tránh giải thích rằng, con voi và con khỉ bị nhốt riêng trong chuồng bê tông kia nhìn bơ vơ buồn tủi, vì chúng vốn chỉ quen sống theo bầy. Nhưng lòng thương xót thì bạn cần phải làm gương và nói cho con hiểu. Đừng bắt chú đười ươi phải hút thuốc như người đàn ông kia đang làm, đừng ném đá vào bầy khỉ như chàng thanh niên kia, đừng bắt chước cô gái nhí nhảnh cố dùng gậy chọc vào con nhím để nó phải bắn đến cọng lông cuối cùng trên tấm thân hồng lợt chỉ còn da…Những đám lông rụng xác xơ, mảnh thân gày dơ xương, ánh mắt hoảng sợ và thất thần đến tội nghiệp của những con thú – hơn cả lời van vỉ, nó là kết tội câm lặng dành cho chúng ta. Có một con hươu cao cổ đã chết trong vườn thú, dạ dày của nó chứa 20 kg túi nilon – tôi muốn tin không có chiếc túi nào bạn ném vào trong số đó…
Bản chất tàn bạo không thay đổi, dù đối tượng hứng chịu sự tàn bạo ấy là con người hay con vật. Khi một người có thể ném một con mèo vào tường cho đến chết vì nó ăn vụng, đánh gãy xương con chó vì gặm rách đôi giày của chủ , vặt trụi lông những con chim đang sống để chúng rướm máu nhảy lên đau đớn chứng tỏ “thực phẩm tươi ngon”, cười khoái trá khi nhìn con khỉ ôm mình che chắn những tàn lửa châm vào…con người ấy liệu có thể hiền từ và đủ lòng thương với đồng loại hay không? Để ngăn mầm mống của sự nhẫn tâm và khoái thú bạo hành, bạn có thể làm được, bằng việc không cổ vũ- tham gia- đồng lõa tra tấn một sinh mệnh khác mà chẳng cần lý do nào. Và khi bắt đầu tạo ra đau đớn, xin bạn hãy nhớ ngay cả một con voi cũng có thể khóc!

Đóa hoa vĩnh cửu

 

Một ngày bất kỳ, tôi bị khó thở với vẻ xấu xí và kì dị của thế giới quanh mình. Cảm giác tồi tệ bắt đầu xuất hiện ở quán ăn sáng, không gian oi nóng chật chội với những người phục vụ cáu kỉnh, dằn hắt đặt bát phở xuống mặt bàn. Sàn nhà trắng xóa giấy lộn và vương vãi xương không thể nhếch nhác hơn, những người khách cắm cúi ăn trong vẻ chịu đựng. Trong tiệm cà phê, một người đàn ông há to mồm để xỉa thức ăn dắt trong hàm răng ố vàng, ông ta gác chân lên ghế, đôi giày màu nâu lợt còn dính miếng nilon phất phơ dưới đế. Người cùng bàn đang nói chuyện điện thoại, cô ta không buồn cố gắng để nói nhỏ hơn, những người bên cạnh đành phải làm thính giả bất đắc dĩ của cuộc hội thoại quá nhiều tiếng đệm tục tĩu. Trên phố, tất cả phụ nữ giấu nhan sắc trong lớp áp chống nắng kín mít từ đỉnh đầu đến khoeo chân, những bộ áo rộng thùng thình cùng một kiểu dáng – hoa văn- chất liệu, thành phố biến thành một vườn sản phụ di động. Cậu thanh niên kia nhất thiết phải mặc cái quần bó sát đến mức thô bỉ để khoe cặp chân cong và những chi tiết cơ thể. Còn người đàn bà đang kể xấu chồng, chị hoàn toàn có thể bới gọn gàng mái tóc rối tung xơ xác, kiếm được bộ quần áo phù hợp để che bớt những ngấn mỡ và chiếc áo lót màu cháo lòng như một sợi dây xộc xệch thít ngang ngực… Dường như quá nhiều người chẳng hề muốn mình trông đẹp đẽ và tươm tất hơn, thậm chí họ còn không định làm gì đấy để bớt xấu xí và dị hợm trong mắt đồng loại.

Cái ngạt thở về một thế giới biến dạng không chỉ dừng ở thính giác hay thị giác, nó tràn vào tâm trí, lén lút và dai dẳng bóp nghẹt ta như nhịp đập thoi thóp của trái tim khốn khổ. Thông tin tràn ngập mặt báo sáng nay là người ta dùng bột độc ninh nhừ xương ở những quán ăn; Lúc nhúc dòi trong tương ớt bán sỉ ở chợ; Hoa quả tẩm hóa chất để cả tháng không héo; Cả làng xông vào đánh đập dã man một tên trộm vặt, sau đó lột trần truồng anh ta, trói như một con vật, rồi chụp ảnh tung lên mạng; Một thẩm phán chuyên môn đi tống tiền và sàm sỡ gạ tình đương sự nữ (đều là những phụ nữ khốn khổ) trong các vụ án mà ông ta thụ lý; Một sản phụ bị mất con, một sản phụ khác bị vỡ tử cung đều do bác sĩ thờ ơ không can thiệp, dù bệnh nhân nhập viện trong tình trạng cấp cứu…Liệu con người sống với con người, còn có điều gì ghê sợ hơn sự tàn ác xuất hiện một cách thản nhiên, từ sự vô cảm dửng dưng và lòng tham bất tận?
Trong một thời khắc nào đấy, cuộc sống đổ lên chúng ta cảm giác tuyệt vọng vì sự xấu xí đang vây bủa mình, nó phình to như một bầu khí quyển gớm khiếp, và ta cố vùng vẫy tội nghiệp như con cá nhỏ mắc trong tấm lưới. Những lúc như thế, tôi cần có một bông hoa, một bông hoa duy nhất thôi! Với lớp cánh mỏng thanh khiết vô ngần, làn hương dịu nhẹ mơ hồ như một nỗi an ủi, cái đài xanh non kiêu hãnh! Tôi sẽ chỉ nhìn vào đóa hoa yêu dấu ấy – điều an lành duy nhất.Tôi sẽ bám vào đóa hoa ấy như níu chặt chiếc phao cứu sinh đời mình, tin vào đóa hoa ấy như điều cứu rỗi cuối cùng. Để tôi còn sức lực sống tiếp trong thế giới xấu xí mà từng ngày mình bị lạc đi, bị cuốn vào trong lòng sâu u tối của nó.
Đóa hoa của tôi không có tên. Tôi chỉ biết tình thương yêu và thiện lương, hy vọng và niềm tin, sự chân thành và trung thực, can đảm và tự trọng, khát vọng sáng tạo những say mê bé nhỏ vẫn âm thầm hiện hữu quanh tôi, đã dệt lên những cánh mỏng kỳ diệu của đóa hoa vĩnh cửu ấy. Tôi sẽ nhìn vào đóa hoa tuyệt vời ấy mỗi ngày, như nhìn vào một tấm gương rộng lớn và trong suốt. Để thấy bóng dáng đã gột rửa của thế giới tôi thôi còn tin yêu được phản chiếu trong đó, trở lại với tôi bằng hình hài những cánh đồng hoa bất tận …

Trong khu vườn bí mật của mỗi chúng ta, luôn có một khoảng trời xanh trong và đóa hoa nhiệm màu được giấu kín đâu đó. Bạn có nhìn thấy chúng không???